Nghiên cứu hang động – Xem và hiểu những số liệu công bố (Số 2)

Image Content

Tham khảo, sưu tầm, viết và biên tập – Công ty TNHH ANTHI Việt Nam

Hang Deer (Deer Cave), Malaysia trong một thời gian dài được xem như nhánh hang động ngầm (Passage) lớn nhất và dài nhất trên thế giới cho tới tận tháng 4/2009 sau khi bị soán ngôi bởi Hang Sơn Đoòng (Son Doong Cave) được khám phá bởi một người dân địa phương là ông Hồ Khanh và các chuyên gia hang động Anh Quốc tại Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình. Theo số liệu mà các chuyên gia hang động Anh Quốc công bố, 150 mét là chiều cao cực đại từ nền hang tới trần và điểm rộng nhất trong lòng hang đo được là 90 mét, chiều dài hang ước chừng 4.500 mét (có một số báo cáo khác nói rằng chiều dài hang khoảng 2.000 mét). Những con số về kích thước của Hang Sơn Đoòng được công bố đã dẫn tới quyết định đo đạc lại Hang Deer vào cuối năm 2009 bởi một nhóm gồm 11 chuyên gia đến từ Trường Đại học Tây Kentucky (Western Kentucky University) dưới sự hướng dẫn của ban quản lý công viên Mulu. Cũng sử dụng những thiết bị đo laser thế hệ mới nhất, nhóm chuyên gia đã xác định được chính xác chiều rộng, chiều cao, và thể tích của cả nhánh Hang Deer. Theo kết quả được công bố sau khi đo lại Hang Deer thì độ dài của hang đã tăng lên một cách đáng kể và kết nối với Hang Langs (Langs Cave), theo đó chiều dài Hang Deer đo được là 4.100 mét, những số liệu cơ bản về kích thước hang bao gồm: chiều rộng cực đại đo được 168.7 mét, chiều cao trung bình cả hang 120 mét, chiều dài hang 4.100 mét, phần trần hang đo được tại điểm Antler cao nhất đạt 226 mét. Cửa chính vào Hang Deer rộng 146 mét, cửa vào Vườn Eden (Garden of Eden) rộng 140 mét. Một số liệu đo khác cũng rất ấn tượng liên quan tới Hang Deer là cửa lộ sáng Deer Cave Aven có độ sâu tới 305 mét.

Hình dạng và độ lớn các cửa lộ sáng của Hang Sơn Đoòng, Việt Nam Hang Deer và Hang Green, Malaysia. Nguồn www.mulucaves.org ; www.nationalgeographic.comwww.cavebob.com 

Sau khi những số liệu về Hang Deer được công bố, tháng 4/2010 một nhóm chuyên gia thám hiểm hang động Anh Quốc lần thứ hai tiến hành nghiên cứu lại Hang Sơn Đoòng và đã xác định được rằng hang này lớn hơn nhiều so với lần khảo sát năm 2009. Trong lần khảo sát thứ hai, các chuyên gia hang động đã phát hiện thêm 2.000 mét khoang rỗng dài (Long Chamber). Chiều cao cực đại của hang đo được ở lần này lên tới 250 mét, chiều rộng cực đại 200 mét. Nếu so sánh với số liệu đo được năm 2009 có sự khác biệt rất lớn ở đây (chiều cao và chiều rộng cực đại chỉ có 150 mét và 90 mét). Trong lòng hang còn có thêm một khu rừng tự nhiên diện tích vài hecta với những cây thân gỗ có chiều cao lên tới 40 mét. Đây chính là điểm khởi đầu cho những tranh luận kéo dài chưa đến hồi kết – Hang Deer và Hang Sơn Đoòng hang nào lớn hơn?

Một trong những vấn đề khó khăn để giải quyết những tranh luận kéo dài này chính là việc chúng ta và trên thế giới chưa có một bộ tiêu chuẩn nào được các Quốc gia công nhận, liên quan tới công tác đo đạc xác định thông số hang động, vấn đề này dẫn tới việc không bao giờ có được câu trả lời thoả đáng khi so sánh. Chính vì vậy tới thời điểm hiện tại, khi tham khảo thông tin về hang động được công bố từ phía Malaysia, rất dễ dàng tìm thấy những thông tin kèm theo các cụm từ chỉ sự to lớn nhất như “Deer Cave nhánh hang lớn nhất trên trái đất”; “Cleawater hang động lớn nhất trên thế giới”; “Sarawak Chamber khoang rỗng hang động lớn nhất thế giới”. Tương tự như vậy, nếu chúng ta tìm kiếm thông tin về Hang Miao, Trung Quốc sẽ nhận được thông tin “Miao khoang rỗng lớn nhất thế giới”. Với Hang Sơn Đoòng cũng vậy, những thông tin liên quan tới Sơn Đoòng đều được gắn với cụm từ “Hang Sơn Đoòng hang động lớn nhất trên thế giới”. Theo những số liệu về Hang Sơn Đoòng được National Geographic và Hiệp hội Hang động Anh Quốc công bố tới thời điểm hiện tại dường như Hang Sơn Đoòng đang là hang động lớn nhất thế giới (www.phongnhakebang.vn), tuy nhiên có một vấn đề còn tồn tại ở Hang Sơn Đoòng là các nhà thám hiểm hang động đã sử dụng kỹ thuật và công nghệ đo nào để xác định kích thước của hang trong các chuyến khảo sát lại chưa được đề cập tới trong hầu hết các tài liệu đã công bố, ngược lại những số liệu từ Malaysia hay Trung Quốc điều này lại được chỉ ra một cách rõ ràng.

Tại Việt Nam có một nguồn thông tin thường xuyên được trích dẫn với hàm ý tin tưởng và minh chứng cho việc “lớn nhất thế giới” của Hang Sơn Đoòng đó chính là trang tin National Geographic (www.nationalgeographic.com), tuy nhiên cũng chính trên chuyên trang này không hề khó khăn để tìm ra các cụm từ “to lớn” và “lớn nhất thế giới” cho các hang động khác như (China's “Supercave” Takes Title as World's Most Enormous Cavern – Trích nguyên văn) tại sao lại có hiện tượng này? Tại sao National Geographic không duy trì một cách thống nhất hay trung lập một bảng phân loại của riêng mình để xác định hang nào là “nhất thế giới”? Trước hết điều này được lý giải theo ngôn ngữ của báo chí là cách thức “giật tít” của các nhà báo để lôi cuốn người đọc, nhưng trong nội dung thì lại phân tích theo chiều hướng khác. Thứ hai bản thân các phóng viên cũng là những phóng viên độc lập và có thể National Geographic thực hiện việc “đăng tin” đơn thuần chứ không chịu trách nhiệm về những bài báo do các phóng viên gửi tới thông qua những lưu ý cho người đọc. Cuối cùng, chính là việc chúng ta chưa có một bộ tiêu chuẩn để giúp phân hạng hang động theo kích thước. Như vậy việc trích dẫn thông tin từ National Geographic và những nguồn khác chỉ mang tính tham khảo chứ không nên ám chỉ rằng đây là dẫn chứng xác thực và căn cứ chứng minh rằng hang động này là “lớn nhất thế giới”. Đây cũng chính là cách thức để chúng ta không bị cuốn vào một cuộc chạy đua hay tranh luận nhằm chứng minh rằng hang động nào “lớn nhất thế giới” – Một cuộc chạy đua nhất nhì mà chưa hề có tiêu chuẩn phân hạng.

Cuối cùng, là những người đã trực tiếp có mặt tại Hang Sơn Đoòng để thực hiện những nhiệm vụ khó khăn phức tạp, chúng tôi nhóm tác giả của Bản tin Công nghệ hiểu rằng cho dù Hang Sơn Đoòng có không phải là hang động “lớn nhất thế giới” đi chăng nữa, thì sự đa dạng của tự nhiên, mức độ khó khăn trên con đường thám hiểm kết hợp với cảnh sắc thiên nhiên tuyệt đẹp của Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng vẫn thừa đủ để làm cho Hang Sơn Đoòng có những nét đẹp riêng vô cùng độc đáo. Từ đó chúng ta cũng cần nhận thức một điều rằng: Cách thức chúng ta đối xử với Hang Sơn Đoòng quan trọng hơn việc chúng ta cố gắng chạy đua để chứng minh rằng Sơn Đoòng là hang động “lớn nhất thế giới”.

Mọi thông tin xin liên hệ với chúng tôi qua hòm thư: info@anthi.com.vn